Yapı Bilgi Modellemesi olarak dilimize geçen BIM (Building Information Modeling) sanal gerçeklik teknolojisini kullanarak, projenin tasarım, planlama, lojistik, bütçe vb. süreçlerini verimli, mevzuatlara uygun, belirli kalite standartlarında ve yüksek koordinasyon yetisiyle düzenlemeye yarayan, projenin tasarım aşamasından bakım aşamasına kadar olan tüm akışında dijital ortamda çözüm sağlayan bir yaklaşımdır.
Son yıllarda ülkemizde, özellikle kamu projelerinde ve büyük bütçeli projelerde BIM yaklaşımıyla tasarım popülerlik kazanmakta, bu yaklaşımla çözülen projelerin verimliliğe ve kaliteye olan pozitif katkısı yaygınlaşmasını daha da hızlandırmaktadır.
2 boyutlu çizgiler dünyasından, 3 boyutlu objeler dünyasına geçiş, farklı disiplerin zaman kısıtıyla çalıştığı sektörde, objelerin diğer bir deyişle malzemelerin tasarım aşamasında tanımlanmasına istinaden, satın alma süreçlerinde doğru malzeme seçimi sorunsalını büyük ölçüde ortadan kaldırmış, imalat sürecinde doğru malzemenin sahaya indirilmesini ve uygulamanın sorunsuz yapılabilmesine olanak vermiştir.Bunlara ek olarak proje öncesi bütçe tahminlerinin gerçeğe çok yakın çıkmasını sağlamıştır. Bu bağlamda dijitalleşen Dünya’yla birlikte BIM yaklaşımını inşaat sektörünün iş yapış şeklini değiştiren dijital bir atılım olarak tanımlayabiliriz.
İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN ODAK ALANLARI
Her iş modelindeki temel amaç gibi inşaat projelerindeki temel amaç da kâr elde etmektir, bunu yaparkende süreçteki riskleri minimize edip, en sorunsuz şekilde projeyi zamanında ve kaliteli bir şekilde teslim etmek hedeflenmektedir. Bu bağlamda firmaların proje, uygulama ve bakım aşamasında odaklandıkları konuları 6 ana başlık altında değerlendirebiliriz;
Verimlilik : Aynı kaynaklarla daha fazla işi daha hızlı yapmak ve zamanında proje veya imalat teslimlerini gerçekleştirmek
Risk&Güvenlik : Şantiye meydana gelebilecek riskleri ve iş kazalarını minimuma indirmek. Teknik ve yasal zorululuklara uyum sağlamak
Şeffaflık : Proje sırasında ve sonrasında doğru raporlama, dokümantasyon yönetimi ve uygunluk yönetimi yapmak.
Nitelikli Çalışanlar : Optimum çalışan verimliliğinini sağlamak ve üretkenliği artırmak, kalite teslimat.
Malzeme/Proje Maliyetleri : Projenizdeki maliyetleri optimize edip,bütçedeki sapma riski kontrol altında tutup bunu minimize etmek
Dijitalleşme: Koordinasyon ve iletişimi daha verimli hale getirmek için etkin veri yönetimi
Yukarıdaki odak alanlarının başarılı bir şekilde işletilmesi için BIM yaklaşımının sağladığı genel avantajları şu şekilde sıralayabiliriz,
- Zamanında proje teslimi
- Geliştirilmiş tasarım
- Optimize edilmiş malzeme ve genel proje bütçesi
- Disiplinler arası daha iyi koordinasyon
- Şantiye üretkenliğinde artış
- Tesis yönetimi için As-Built’lerin temini
- Yasal düzenlemelere uyumlu imalat
BIM YAKLAŞIMI
BIM yaklaşımının sektöre getirdiğini avantajlar ve bakış açısı sektörün gelişimi açısından çok önemli bir yere sahip fakat BIM planlamasına dahil olmayan durumlar tasarım ve imalat aşamasında zorluklara sebebiyet vermektedir.
Özellikle manuel olarak yürütülen malzeme siparişi ve lojistik, iş akışındaki şeffaf olmayan raporlama, kontrol ve onay süreçlerindeki karmaşılık ve bu işlere aşırı efor harcanması, eksik uygulama belgeleri ve bu belgelerin kağıt baskı şeklinde olması, yerinde yani saha da çözüm bulunmaya çalışılan optimize edilmemiş tasarımlar güncel sorunlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu bağlamda BIM Teknoloji, mekanik elektrik askılama ve destek sistemleri, yükseltilmiş döşeme sistemleri, yangın durdurucu ve bağlantı elemanları özelinde, yukarıda bahsedilen zorluklara ve sorunlara odaklanıp BIM yaklaşımına entegre çözümler sunmaktadır.
Bu çözümleri “BIM Tasarım Servisi” başlığı altında 6 kısımda inceleyebiliriz,
Tasarımda Optimizasyon
Özellikle mekanik elektrik sistemlerindeki tüm çakışmalar önceden tespit edilemiyor ve iki sistem birbirinden bağımsız olarak destek ve askılama sistemleriyle yapıya sabitleniyor ve askılama sistemlerinin bir çoğu sahada çözülmeye çalışılıyor.BIM Teknoloji’in sunduğu “Tasarımda Optimizasyon” mühendislik desteğiyle tasarım aşamasında MEP sistemini beraber çerçeve sistemiyle çözüp,tasarımda optimizasyon sağlanması ve destek sistemi maliyetlerinde optimum çözüme gidilmesi amaçlanıyor.
Ön İmalat (Prefabrikasyon)
İnşaat sahasında yapılmaya çalışılan imalatlar özellikle, İSG,kalite ve imalat hızı açısından ciddi sorunlar yaratmaktadır. Uygulamacının, tüm disiplinlerin ortak çalıştığı alanda kesip biçme işi gibi üretim işlerini gerçekleştirmesi iş sağlığı güvenliği açısından sorun teşkil etmekte ve yapılan imalatın güvenirliği konularında da soru işaretleri yaratmaktadır. Bu bağlamda BIM Teknoloji, mekanik-elektrik destek sistemleri ve askılama sistemleri özelinde yapılan tasarıma uygun şekilde malzemeleri imalata uygun hale getirip sahaya herhangi bir ek iş bırakmadan göndermektedir.Böylece saha da herhangi ekstra bir imalat olmamakla birlikte İSG açısından güvenli, daha kaliteli ve hızlı imalat gerçekleşmektedir.
İleri Lojistik
Malzeme siparişi sonrasında tek seferde gelen teslimalatlar ve yapılan plansız lojistik planlaması,depo alanında büyük bir yer kaplayabilir ve bu duruma ek olarak imalattan kuruluma kadar da malzeme kullanımı konusunda şeffaflık pek mümkün olmayabilir. Bu duruma çözüm olarak, “İleri Lojistik” ile sıralı teslimat planlaması ve ayrıntılı ürün listesiyle kolay sipariş ve maliyet kontrolü sağlanmakla birlikte, tüm adımlar, malzemenin üretiminden sahaya indirilmesine kadar,canlı olarak takip edilip izlenebilmektedir.
BIM’den Sahaya
Tasarıma uygun şekilde imalatın nereye yapılacağı ve delineceği özellikle delim işleminin yoğun olduğu inşaat sahalarında zaman alan bir aktivite olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda ön imalatı yapılmış malzeme kullanımı ve BIM’in sunduğu PLT300 gibi gelişmiş robotik koordinat noktalarını lazer ile veren cihazlar sayesinde verimliliğe ve imalat hızına önemli katkılar sunulmaktadır.
Doğrulama
Kalite kontrol aşamaları ve saha da yapılan imalatların raporlanması gibi faaliyetler yapılış şekli açısından meşakatli diğer bir deyişle organizasyonu zor ve sancılı süreçlerdir. Özellikle kalite kontrol dokümantasyon yönetimi ve onay prosesleri manuel yapılan işlemler bütünüyle yürütülen bir bürokrasiye sahiptir. Bu sorundan kaynaklı ön imalat aşamasında barkodlanmış ürünlerle BIM Teknoloji bu soruna dijital ortamda çözüm sunmakta olup, onay proseslerini dijital ortama taşımıştır. Bu gelişmeye paralel olarak da sahadaki imalatı eş zamanlı olarak raporlayabilme imkanı sunan sistem şeffaf ve doğru bir raporlama fırsatını bizlere sunmaktadır.
Saha’dan BIM’e
Eski veya renovasyona ihtiyaç duyulan yapılarda bunlar otel, endüstri tesisi, avm vb. yapılar olabilir, iyileştirme, bakım onarım gibi süreçlerinde yapıda yapılacak olan delme işlemi gibi faaliyetlerde mevcut donatıya zarar vermemek için PS300 ve PS1000 gibi tarama cihazlarıyla beton içindeki nesneleri bulup bu riski minize etmemiz mümkün olabiliyor. Beton kesitinin 3D görüntüsünü BIM’e entegre bir şekilde aktarmamız dahilinde de yapı hakkında mevcut bilgimizi daha ileri bir seviyeye taşıyabiliyoruz.